Table of Contents

ไวรัสโคโรนา หรือ โควิด-19 กำลังแพร่กระจายเป็นวงกว้างโดยเฉพาะในแถบยุโรป ห้าง ร้าน ถนนหนทางที่เคยเต็มไปด้วยผู้คนกลับเงียบสงัด ราวกับเมืองร้าง หลังมาตรการเข้มงวด เช่น ปิดสถานศึกษา หรือ จำกัดการเดินทาง ถูกนำมาบังคับใช้

หลายประเทศทั่วโลกกำลังนำข้อบังคับดังกล่าวมาปฏิบัติเพื่อต่อสู้กับไวรัสชนิดนี้ แต่ยังมีอีกหนึ่งคำถามสำคัญ คือ เมื่อไรผู้คนจะได้กลับมาใช้ชีวิตอย่างปกติสุขเหมือนอย่างเคยอีกครั้ง

ไวรัสโคโรนาที่ก่อให้เกิดโรค โควิด-19 นี้จะยังคงอยู่กับมนุษย์ต่อไป และจำนวนผู้ติดเชื้อก็จะกลับมาเพิ่มขึ้นทันทีหลังยกเลิกมาตรการที่เข้มงวดเพียงเบื้องต้นเพื่อแลกกับการที่เศรษฐกิจและสังคมได้กลับมาฟื้นตัว

ในขณะนี้ยังไม่มีประเทศไหนในโลกที่มี “ทางออก” จากปัญหานี้อย่างแท้จริง อย่างไรนั้นก็ มีความเป็นไปได้อย่างน้อย 3 วิธี คือ

1. รอวัคซีน อีก 12 -18 เดือน เป็นอย่างต่ำ

วัคซีนจะช่วยให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันหากได้รับเชื้อไวรัส ถ้า 60% ของประชากรทั้งหมด ได้รับวัคซีนแล้ว ก็จะป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดออกมาได้อีกต่อไป หรือที่เรียกว่า “ภูมิคุ้มกันหมู่”

ในสัปดาห์นี้ มนุษย์คนแรกได้รับการทดลองวัคซีนในสหรัฐอเมริกาแล้วอย่างรวดเร็ว เนื่องจากนักวิจัยได้รับอนุญาตให้ข้ามขั้นตอนการทดสอบในสัตว์ที่จำเป็นต้องปฏิบัติในสถานการณ์ปกตินั่นเอง

อย่างไรนั้น ก็ยังไม่สามารถมั่นใจได้ว่าวัคซีนดังกล่าวจะประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ ยังต้องกระจายให้ประชากรทั่วทั้งโลกอีกด้วยจึงจะยับยั้งการระบาดได้ ซึ่งเป็นเรื่องที่ยากมาก

การประเมินคาดการณ์ไว้ว่าต้องรอ12 – 18 เดือน เป็นอย่างน้อย หากการทดลองดำเนินไปอย่างราบรื่น ซึ่งก็นับว่าเป็นระยะเวลาที่ยาวนานมาก เมื่อเทียบกับผลกระทบทางด้านสังคม จากมาตรการอันเข้มงวดที่กำลังบังคับใช้กันอยู่ขณะนี้

“การรอคอยวัคซีนไม่ควรนับอยู่ในแบบแผนป้องกันนะครับ มันไม่ใช่เลย” มาร์ก วูลเฮาส์ ศาสตราจารย์ประจำภาควิชาระบาดวิทยาจากมหาวิทยาลัยเอดินเบอระ ได้ให้ความเห็น

2. สร้างภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ นับอย่างน้อย 2 ปี

มาตรการระยะสั้นของอังกฤษนั้น คือ การควบคุมจำนวนผู้ติดเชื้อให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อแบ่งเบาภาระของระบบสาธารณสุข หากเตียงผู้ป่วยเต็ม อัตราการเสียชีวิตก็พุ่งสูงขึ้นตามไปอีกด้วย

เมื่อสถานการณ์เริ่มทรงตัวขึ้น มาตรการเข้มงวดก็อาจลดลงได้เป็นระยะเวลาหนึ่ง จนกระทั่งตัวเลขผู้ติดเชื้อไวรัส เริ่มตีกลับขึ้นมาอีกครั้ง จึงค่อยนำข้อบังคับต่าง ๆ กลับมาใช้อีกครั้ง

แม้วิธีแบบนี้อาจดูไม่แน่นอน แต่เซอร์ แพทริก วัลแลนซ์ หัวหน้าที่ปรึกษาด้านวิทยาศาสตร์ของรัฐบาลอังกฤษ ได้กล่าวว่า “การจะกำหนดระยะเวลาให้เฉพาะเจาะจงนั้นไม่สามารถเป็นไปได้”

หากดำเนินการทำตามแผนทางนี้ อาจจะทำให้เกิดภูมิคุ้มกันหมู่ขึ้นเองในที่สุด เนื่องจากผู้คนทยอยติดเชื้อไวรัสกันนั่นเอง ซึ่งศาสตราจารย์ นีล เฟอร์กูสัน จาก อิมพีเรียลคอลเลจ ลอนดอน กล่าวว่าต้องใช้เวลานานหลายปี

“เรากำลังพูดถึงการยับยั้งการแพร่ระบาดโดยหวังให้มีแค่ผู้คนส่วนน้อยของประเทศที่ติดเชื้อ…เพราะฉะนั้น เมื่อเราดำเนินมาตรการแบบนี้ต่อเนื่องตลอดสัก 2 ปีขึ้นไป ก็อาจจะทำให้ประชากรจำนวนมาก ที่เคยติดเชื้อจนสร้างภูมิคุ้มกันได้เองในระดับหนึ่ง ภายในชุมชนของเขานั้น”

อย่างไรนั้น ก็ยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าภูมิคุ้มกันดังกล่าวจะคงอยู่ยาวนานมากเพียงใด หากเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์อื่นที่ทำให้เกิดอาการคล้ายไข้หวัดธรรมดามาเทียบเคียงแล้วก็จะพบว่า ภูมิคุ้มกันที่สร้างขึ้นคงอยู่เพียงเวลาสั้น ๆ เท่านั้น ซึ่งทำให้มนุษย์ติดเชื้อตัวเดิมๆได้หลายๆครั้งนั้นเอง

3. มองทางเลือกอื่น ๆ ที่ไม่รู้จะจบลงเมื่อไหร่

“วิธีที่สามคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของเราเองอย่างถาวร ซึ่งจะทำให้อัตราการแพร่เชื้ออยู่ในระดับที่ต่ำ”

ในแผนการนี้หมายรวมถึงการบังคับใช้มาตรการเข้มงวดในบางอย่างเช่นเดิม หรือการมุ่งหน้าตรวจผู้ติดเชื้ออย่างหนักแล้วกักตัวเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดเป็นวงกว้างให้ได้มากที่สุด

“ซึ่งตอนแรกเราก็ตรวจคัดกรองและติดตาม แต่มันไม่เห็นผล”

ในการพัฒนาหายารักษาโควิด-19 ก็นับเป็นอีกกลยุทธ์หนึ่งเช่นกัน ซึ่งสามารถนำมาใช้ทันทีที่ผู้ป่วยแสดงอาการ และหยุดการส่งต่อให้ผู้อื่น

นอกจากนี้ การรักษาผู้ป่วยในโรงพยาบาลให้มีอาการดีขึ้นจนไม่จำเป็นต้องพึ่งการดูแลอย่างเข้มข้นในห้องไอซียู หรือ การเพิ่มจำนวนเตียงผู้ป่วยฉุกเฉินก็ช่วยได้เช่นกัน

ศาสตราจารย์ คริส วิตที หัวหน้าที่ปรึกษารัฐบาลด้านการแพทย์ของรัฐบาลอังกฤษ กล่าวว่า “ยุทธศาสตร์ทางออก” ของเขา คือ “ในระยะยาว เป็นที่ชัดเจนว่าวัคซีนคือทางออก และพวกเราก็หวังว่ามันจะเกิดขึ้นได้เร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ ทั่วทั้งโลก จะช่วยกันใช้วิทยาศาสตร์หาทางออกนั่นเอง”